YASA “Roja Çanda Kurdî” li MigraPolis pîroz kir

Hunermend Muharram ligel cemawerê “Roja Çanda Kurdî” li Bonnê / Foto: Z.A

Roja şemiya borî 24 îlonê, di çarçoveya çalakiyên hefteya navçandî de “Interkulturelle Woche 2016”, ez beşdarî du çalakiyan bûm. Sibê ez li bajarê Münsterê bûm, min û hevalên xwe di Komele Odakê de li ser sehnê me govenda kurdî û yewnanî gerand, me dîlanên wek sertakî (reqsa Zorba), bagiyê, çepkî girt. Di dîlana dawî de jî em ji ser sehnê daketin û me xelkê jî tevlî dîlana Delîlo kir. Ji bo temşekirina dîlana me, li ser vê girêdanê bitikîne: www.facebook.com/sabir.akdemir/posts/1281741091845342

              Xwediyê blogê serkêşiya govenda bagiyê dike / Foto: Odak

Hêvarê jî demjimêr 17:00 li bajarê Bonnê Navenda Kurdî ji bo Lêkolîn û Rawêjkariya û Yasayî (YASA) “Roja Çanda Kurdî” li navenda MigraPolis pîroz kir.  Di agahiya ragihandin çalakiyê de ser Facebookê de, di derbarê kesên beşdar  di çalakiyê de ti înformasiyon nehatîbûn belavkirin.

 Baş e, kesê ku çalakî birêvebirbû endamê YASA Aref Gabeau bû.

 Helbestvan jî Hidir Çelik, Ulrich Bergmann û Hussein M. Habasch bûn.

Hunermend jî Muharram Dogan û hevsera wî Fîdan bûn.

Di despêka çalakiyê de kurtefîlma derhêner Akram Kiro  “Havîna Sar”  hate nîaşandan, fîlm di navbera Kurdistan û Almanya hatiye kişandin û behsa jiyana penabrekî kurd li Almanya û jiyana wî ya berê li welêt dike.

Piştî ku helbestvan helbestên xwe xwendin, min rêdan ji birêvebirê çalakiyê xwest ji bo xwendina helbestek kurt, min helbest di pirtûkek ya nivîsakara swîsrî Jacqueline Sammali de  xwendibû, helbest jî anonîm e. Piştî xwendina helbestê jinek alman hat ba min ji bo ez helbestê jê re wergerînim, helbest jî wisa ye:

Keça min bi girî vegeriya,
Keça min bi girî vegeriya,
Min got mamoste bi tiştekî nizane,
Min got mamoste bi tiştekî nizane,
Min dixwest ez li nexçeyê binêrim,
Min dixwest ez li nexwşeyê binêrim.
Lê ew gote min:
“Kurdistan tune ye”
Keça min bi girî vegeriya.

Di beşê mûzîkê de jî Muharram û hevjîna wê Fîdan hêvara Roja Çanda Kurdî bi gotina stranên gelêrî pir xweş kirin, cemawerê çalakiyê jî ligel wan stran xwendin.

Piştî wan jî dîsa min rêdan ji kek Arif xwest ji bo ez stranekê kurt bêjim lê ew “di min de şikand”*, min dixwest ez strana “Lê Narînê” bixwînim ku min berî 5  mehan li welatê Baskê xwendibû û ji aliyê xelkê pir hatibû hezkirin. Lê piştre, dema girêdana dîlana efrînî, min li ber dengê def û zirnê perçeyek biçûk ji Eyşa Îbê da û min xwe hênik kir.

Bi gîştî çalakî xweş bû, hinekî cih biçûk bû û mêvanên biyanî (yên alman û ji netewên din) jî hindik bûn, ji ber ku tiştê herî girîng ji organîzekirina van çalakiyan danasîna alman û biyaniyan bi çanda kurdan ve. Tiştê nexweş bû jî ku mirov di “Roja Çanda Kurdî” de axaftina erebî  di danûstandina  hinekan de guhdarî bike.  Mixabin  xwarina kurdî jî tune bû, li kêleka vewxwarinan tenê Snack Brezel hebû. Hinekî nan, zêt û zaater jî hebûyana wê pir xweş biba, nemaze ji bo kesê bi zikê birçî ji Münsterê hatibû çalakiyê.

* “Di min de şikand”: derbirînek efrînî ye ku tê wateya daxwaza min bi cih nekir.

Ji bo temaşekirina wêneyên din: Yasa Kultur

Read Full Post »

Denbêjiya kurdî dilên baskiyan kêfxweş kir

          Konsera bajarê Pamplona-Iruña / Foto: Komela Mintzola

Di meha nîsana borî de min berê xwe dabû welatê Baskê ji bo ez beşdarî hevdîtinek navnetewî bi navê  “Europa bat-batean” (Europa ji nişka ve) bibim, ev çalakî hunermendên ji Katalunya, Sardînya, welatê Baskê û Kurdistanê anîn ba hev, min nûnertiya Kurdistanê kir di van çalakiyan debi gîştî me heft konseran lidarxist li herdû perçeyên welatê Baskê li Spanya û Fransa.

Diviyabû ez wek wergêr beşdar bama,  beşdarbûn min jî wek dengbêj tenê di rojên dawî de derket holê. Me kedek mezin dabû ji bo beşdarbûna du dengbêjên kurd ji Rojava. Gera min ji bo peydakirina hunermendan gelek wext standibû. Di meha cotmeha borî de min nûçeyek di rojnameya Yeni Ozgur Politika û malpera Rizgarî weşand, nûçeya ku min nivîsandibû ev bû: Komeleke baskî li du dengbêjên klasîka kurdî digere.

Min têkilî ligel penaberên Rojava li Başûr, Bakur û li Tirkiyê danî. Ji Başûr rojnamevan Hozan Robar grûpeke mûzîkê li min pêşniyar kiribû, lê daxwaza me du dengbêj û tembûrvanek bû. Di heman demê de min bi hunermend  Osama Dada re têkilî danî, Osama ji  min re hunermendê gelêrî Adnan Omar pêşniyar kiribû û piştre jî dengbêjek jin hate peyda kirin. Komela baskî bi beşdarbûna Osama, Adnan û Bêrîvan Îbêş gelek kêfxweş bû û tavilê ji wan re vexwendin şandin.

Osama ji ber karê xwe wek mamosteyê mûzîkê di dibistanên penabern yên Netewên Yekbûyî de û ji ber egera ku dema ji Spanya û Frasna vegere jêre pirsgirêkên burokrtîk li Tirkiyê  peyda bibin, ji ber vê yekê lêborîna xwe xwest ji ber nebeşdarbûnê.

         Konsera Donostia-San Sebastian / Foto: Mintzola

Adnan û Bêrîvan gelek ked û zehmetî kişandin ji bo standina vîzayê, çar caran berê xwe dabûn balyozxaneya Spanya li Enqerê lê mixabin vîza nestandin. Gelek daxwaza wan hebû ku bi navê Kurdistanê hunera Çiyayê Kurmênc pêşkêşî baskiyan bikin lê mixabin Spanya xwestekê wan bi cih neanîbû.

Zinar Alak, ospakizunetan ohiko diren kantuekin, txaloka eta kantuan jarri gaitu @DSS2016 #EU1_1ean #kulturartea pic.twitter.com/aGsJcEkiYb

— Mintzola (@Mintzola) 17 de abril de 2016

Navên Adnan û Bêrîvanê li ser  posteran bû.

Piştî wendakirina hêviya beşdarbûna Adnan û Bêrîvan min li komeleyê pêşniyar kir ku ez nûnertiya Kurdistanê bikim, wan pejrand û hema ji min re bîlêtên balafirê kirîn.

Ev hevdîtina navnetewî di nav çalakiyên Paytexa Çandî ya Ewropa “San Sebastian-2016” cih girtibû, medya jî cihekî ji me re veqetand, bi dehan nûçe di medyaya spanî, baskî, katalnî û fransî hatin weşandin. Herwisa dokumentarek derbarê hunera dengbêjiya kurdî û ya împrovîzasiyonê hate kişandin.

Ev vîdyoya li jêr di roja şeşan de hatibû kişandin, piştî gelek konser hinekî dengê min westiyabû, navê strana ku ez dixwînin “Lê Narînê” ye, bê amadekirin min ji hunermenda sardînî Paola Dentoni xwest ku ligel min vê stranê bixwîne. Hêjayî gotinê ye ku melodiya vê stranê ji aliyê hunermendên welatên cûrbecûr û ji aliyê xelkê baskê ve gelek hate hezkirin. Endamên komela Baskî herdem dixwestin ez vê stranê bixwînim, wergera gotinên vê stranê û  starnên din li ser şaşeyekê dihatin weşandin. Min ev stran ji hunermend Adnan Omar guhdar kir.

Gaur Paola Dentoni batu zaio @zinarala-ri #EU1_1ean #kulturartea @DSS2016 @MarkinaXemein pic.twitter.com/ngfrLMpEH9

— Mintzola (@Mintzola) 21 de abril de 2016

Her wisa televîzyona baskî programaek taybet li ser vê hevdîtinê çêkiribû. Axaftina li ser Kurdistanê û beşdarbûna min di xuleka 3.27an de despê dike:  http://www.eitb.tv/eu/bideoa/4104533824001/ (di vê lînkê de hûn dikarin strana “Rojek tê” ya hunermendê mezin Nizammetîn Arîç bi dengê min guhdar bikin).

                 Konsera bajarê Markina-Xemein / Foto: Mintzola

Di her konserekê de diviyabû despêkê em bi helbestekê an stranekê silav li gel bikin û her wisa li dawiyê bi heman awayî xatir bixwzin, ji bo silavkirina cemawerê konserê min melodiya ‪Memê Alan‬ distra:

Îro ez hatime welatê baskane, ta pêşkêş bikim hunera netewa kurdane..

Ev jî silava xatirxwestinê bû, di hin konseran de me melodî û gotin diguhertin:

Di vê vîdyoya de jî hûn dikarin hevpeyvînek bi ‪zimanê kurdî‬ derbarê hunera dengbêjiyê temaşe bikin. Bersivandina pirsên vê hevpeyvînê hinekî zor bû ji ber ku despêkê diviyabû ez bi kurdî bersiv bidim û piştre jî bersivên xwe wergerînim zimanê spanî, rojnamevana ku pirs dikirin jî baskî bû.

 

Read Full Post »

Xweseriya “Demokratîk” li Rojava

Zarokek ji Kobanê di nav şervanên YPGê de /RusyaToday

Roja we bi xêr xwendevanên vî zimanî şîrîn:

Niha ez wek di weşanên berê de bêjim “Bê Şîrove”, belkî hinekan tênegihin ji ber çi ez naxwazim nivîsek derbarê  wêneyek, vîdyoyek an jî hevokekê biweşînim. Sedema vê yekê jî dubarekirina nivîsên ku min derbarê van mijaran kirine,  dibêjim êdî ne hewceye dîsa ez serê xwendevanan bi van mijaran mijûl bikim. Biborin, îro ezê dîsa serê we bi van mijaran biêşînim ji ber ku em nikarin çavê xwe derbarê çewtiyan bigrin, ku em neaxivin û rexne nekin kî wê behsa van şaşiyan bike.

Ji despêka raperîna gel li Sûriyê min behsa manîpûlekirina zarokan kir, di vî warî de hemû hêz û partiyên kurd wekhev in. Hemû zarokan wek lîstokan bi penikan dilivînin, psîkolojî û kesayetiya wan jî  di wê temenê biçûk de diherimînin.

Min berê jî gotibû mijara leşkerkirina zarokan pir xerab e, ji bilî binpêkirina mafên zarokatiyê,  li ser asta navnetewî welatên an rêxstinên ku zarokan di şer de bikartînin navxirab in. Min ev yek berî salekê  ligel berpirsekî payebilind ya PYDê jî gotûbêj kiribû, serfermandariya YPGê got dê êdî kesên jêrtemen di nav refên xwe de nehweîne, lê mixabin hîn em dibîbinin ku yên jêrtemen (bin 18 salî) li Rojava çekan hildigrin.

Tiştên ku berî demekê min şîrove nekirin

– Duyemîn Konferansa Saziya Zimanê Kurdî (SZK) ya Efrînê, ku vê mehê lidarketibû, biryareke radîkal standibû, min biryarên vê konferansê bi kurdî di Ajansa Hawar News de xwendibû, piştre di heman ajansê de min di beşê erebî de xwend, lê ev biryar bi zimanê erebî nehatibû weşandin. Biryar bi kurdî wiha bû: “Konferansa me radigihîne ku wê sîstema perwerdeya neteweya demokratîk li ser felsefeya Rêber APO ava bike; lewre her êrîşeke li ser Rêber APO û felsefeya wî weke ku li ser saziya me tê kirin dipejirîne û li dijî wan êrîşan dikeve nava çalakiyan..”. Deshilata li Rojava xwe bi xwe ji rojnamevanên biyanî re dibêje ku ew sîstema “Demokrasiya Radîkal” dimeşîne, biryara SZK li Efrînê jî fermanên ev “Demokrasiya Radîkal” jî bi cih dike.  Min heya niha ti rêxstinek an jî partiyek li cîhanê nediye ku navê radîkal li ser sîstemên rêvebiriya herêm an welatê xwe xisitiye, ez nizanim zilamên Qendîlê  têgeha “Demokrasiya Radîkal” ji ku anîne, gelo ev felsefeya birêz Ocalan e?

Navenda çand û hunerê ya Cemîl Horo / Hawar News

– Sala borî Kobanê şalûlê deşta Sirûcê Baqî Xido bi çalakiyeke balkêş bibîranî, xelkê Cizîrê jî Mihemed Şêxo jibîr nekir. Mixabin li Kurdaxê 25mîn salvegera barkirina bilbilê Çiyayê Kurmênc Cemîl Horo bê çalakî derbas bû. Beriya du salan jî li Helebê li taxa Şêx Meqsûdê Xweseriya “Demokratîk” navendek ya çand û hunerê bi navê Cemîl Horo vekir, lê gorî wêneyên ku derbarî vê navendê hatine weşandin wêneyeke Cemîl Horo tune bû, lê helbet wêneyên Ocalan li wir cih digritin.

Wêneyên Ocalan li Rojava li her derê hene, ev yek jî wêneyên dîktatorên berê Hafêz û kurê wî Beşar Esed tîne bîra me. Li Rojava gelek lêçûn (mesref) ji bo al û wêneyan tê rijandin, xwezî ev lêçûn herin ji bo avakirina dibistanan û kirîna  lêçûnên xwendinê ji bo zarokan. Berî mehekê mamosteyek ji Efrînê ji min re gotibû krîstala odeyekê li dibistana wan şikestî bû û zarok ji serman re zor dikşînin. Mamoste arîkarî ji “hevalan” xwestib lê: “Heval ji me re gotin pere nîn e”. Lê tekez  ji bo wêneyên “serokê gelê kurd” pere herdem hene.

Ji bo kes nebêje ku ez tenê rexne li sîstema Xweseriya “Demokrat” û serfermandariya YPGê dikim, bila haya wan hebe ku ez bi awakî rojane agahiyan derbarê berxwedana YPGê/YPJê di derbarê parastina Rojava de û danasîna doza kurdî  bi zimanê spanî diweşînim. (www.facebook.com/ActualidadKurda)

Sedema sereke ya nivîsa îro jî  ev vîdyoya li jêr ku piştî rizgarkirina Kobanê hate belavkirin, mirov têde dibîne çawa hinek şervanên YPGê sîleh dane zarokekî, yek jê re dibêje: De şorê bike, nêzîkî DAÎŞê bibe. Yê din jî dibêje: Bêje bijî berxwedana YPGê, mixabin şervanekî din jî gellek fîşekan davêje ezmên, helebt “pere tune ne”.

Têbînî: Ji bo xwendina nivîsên min derbarê manîpûlekirin û leşkerkirina zarokan li Kurdistanê li ser vê girêdanê bitikîne. (an di kategoriya Zarok de li nivîsan bigerin).

Read Full Post »

Gelo dawî li leşkerkirina zarokan li Rojava hatiye?

Komeke şervanên jêrtemen li Kantona Cizîrê / Foto: ANHA

Ev bûn bêtirî du salan ku şervanên jêrtemen (yên bin 18 salî) di nav refên Yekîneyên Parastina Gel (YPGê) de cih digrin, pirraniya van zarokan jî ji malbatên hejar tên ku nikarin zarokên xwe xwedî bikin û bişînin dibistan. Gellek mixabin jî bi sedan ji van zarokan ji eniyên şer re hatine şandin, hinek birîndar bûn û hinekan jî çavên xwe ta ebed girtin. Mixabin xelkê Rojava li hember diyardeya leşkerkirina zarokan ti dijberî nîşan nedabûnn, bervajiya wê gellekan bi çavekî erênî lê dinihêrîn, li dawiyê ev zarokên bêguneh Rojava ji dagirkirin û wêrankirinê diparêzin.

Bikaranîna zarokan ji bo propogandayê / Facebook

Weke tê zanîn leşkerkirina kesên jêrtemen binpêkirinek ji yasaya navnetewî re, rêxistnên mafên mirovan jî herdem li dijî vê diyardeya trajîk têdikoşin. Li gorî oldarê xiristiyan yê efrîqî, xelatgirê Nobela Aşîtiyê, Desmond Tutu jî bikaranîna zarokan di şer de karekî “bêexlaqî” ye, lê li Rojava ev diyardeya metirsîdar hîn didome. Mirov li hember temenê hin zarokên şervan jî matmayî dimîne, li gorî vîdyoyekê ku ji aliyê Hêzên Komele hatiye weşandin, du endamên Cebhet El-ekrad (Eniya Kurdan), yên bi ser YPGê ve ne, Beşar Mustafa (13) û Hennan Yûsif (14), herdû ji Efrînê ne, ku ji aliyê Artêşa Azad dîl hatibûn girtin, di dema lêpirsînê de dibêjin ku wan ji ber hejariyê sîleh hildane.

Di heman vê barayê de wênekêşê meksîkî Narciso Contreras havîna borî li Helebê bû,  wî çend wêneyên şervanên jin yên YPGê kişandibûn, di nav de jî wêneya zarokek derdorê 8-9 salî heye ku mîna fermandarek debanceyê di bin milê xwe de daniye.(li albûma “Syria: Women in The Civil War” binêre, narcisocontreras.photoshelter.com), belavkirina wêneyeke wiha di medya cîhanî de ziyaneke mezin dighîne hêzên YPGê û her wisa bandoreke neyênî li ser karûbarên diplomasî yên PYDê jî dike.

Beşar Mustafa û Henan Yûsif di dema lêpirsînê de / Youtube

Digel ku sîstema hundirîn yê YPGê, bi awakî teorî, leşkerkirina kesên jêrtemen napejrîne, lê di pratîkê de ne wisa ye. Weke ku haya wê ji vê diyardeyê tunebe, Fermandariy Giştî ya YPGê di 14/12/2013an de emr dabû hemû fermandarên navendên leşkerkirinê û batalyonên girêdayî YPGê ku wan kesên temenê yasayî (18 salî) derbas nekiribin di nav refên xwe de nepejrînin, YPGê hişiyar kir yên ku vê fermanê jî bi cih nekin dê rastî  “hesabekî tund” werin. Pitştî mehekê ji derxistina vê fermanê dîsa çend şervanên jêrtemen tevlî şerê Tel Berak û Tel Hemîsê bûn, dayîkên reben dîsa şînî girêdan û bi stûyên xwar wêneyên zarokên pakrewan hildabûn.

Di berxwedana YPGê ya li hemberî îslamiyên tundrew  de van şeş mehên dawî, zarok jî di nav de cih digirtin û jiyana xwe kirine gorî ji bo parastina ax û gelê Rojava. Şervanên jêrtemen yên herî dawî di şerê roja 2yê Tîrmehê de li gundên Zormixarê û Evdokê ( Herêma Kobanê) jiyana xwe ji dest dabûn, berevajî adeta xwe YPGê dîroka rojbûna van 15 pakrewanan diyar nekiriye lê wêne bi xwe jêrtemeniya gellek ji wan eşkere dike.

Derbarê vê mijarê jî di vê hefteyê de nûçeyeke xweş rûdaye, Ajansa Hawarê ragihand ku hikûmeta li Rojava û YPGê bi şandeya rêxistineke nehikûmî ya bi navê Banga Cinêvê re rêkeftinek sebaret qedexekirina tevlîbûna kesên jêrtemen di nav hêzên ewlekariyê de, îmze kirine.  Ev gaveke di rêya rast de ye, hêvî jî ew e ku YPGê xwedî li îmzeya xwe derkeve,  kantonên Rojava  jî divê gellek gavan bavêjin di warê parastina mafên zarokan de.

Nivîseke têkildar:

Zarokên Leşker li Kurdistanê

Read Full Post »

Lîstikvaniya min di “Xanima Berbangê” de

This slideshow requires JavaScript.

Ev bû demeke dirêj e ku dixwazim vê gotarê binivisînim lê kêliyeke aram bi dest min nediket. Nivîsa min derbarê beşdarbûna min di şanoyeke spanî bi navê “Xanima Bebangê” ya şanonûserê spanî Alejando Casona.

Di rojekê de ji sibata 2012an derhênerekê şanoyê telefonî min kir û li min pêşniyar kir ku ez tevlî provayên lîstika navborî ku ew derhêneriya wê dikir. Bê ku ez du caran pê biramim min bersiveke erênî da wî. Sedema nedudiliya min jî, ne tenê ji ber ku ez ji şanoyê hez dikim, her wisa ez li bendê tiştekê bûm ku ez pê mijûl bim, ku min ji ekrana kompûterê û nemaze ji nûçeyên tevliheviya li Sûriyê bidûr xîne. Her wisa min ew listikê berê xwendibû û navaroka bi dilê min bû.

Rola ku derhêner dabû min jî roleke sereke bû, berê li Helebê min di du lîstikan de cih girtibû, lê di wan rolan de diviyabû çend hevokên dirêj û kin ezber bikra. Lê li vir rewş cuda bû, wek li Çiyayê Kurmnêc tê gotin “mesele qert e”. Li vir divê cilên xwe biguherînim û di dîmenên curbecur de beşdar bim, di hin dîmenan de divê ez pelikan ezber bikim û bi ser de jî bi zimanê Cervantes.

Min û derhênerê lîstikê Sacramanto berê di xebateke dîrokî de bi hevre xebitîn. Vêca ew derfetên min ji bo listîkvaniyê baş dizane. Berî ez beşdarî provan bibim ez çend caran pê re rûniştim û me bi hev re diyaloga ku divê ez ezber bikim bi hevre xwend. Provayên lîstikê jî berî hatina min bi du mehan despêkiribû, wê çaxê xortek spanî rola “Martín” standibû, lê ew xort ku di heman demê de serokê komeleya şanoyê bû bi awakî rêkûpêk nedihat provoyan. Sacramento jî wî hişiyar kiribû, ku wê li şûna wî lîstikvanekî din bîne û wisa bû, ez hatim û bûm Martín, zilamê malê û siwarê herî baş li çiyayên herêma ku lîstik têde çêdibe.

Di provaya yekê de hin lîstikvan baweriya xwe bi wê yekê nekirin ku ezê bikarim ji heq vê rolê derkevim, lê baweriya derhêner bi min mezin bû. Piştî sê mehan ji provayan me lîstikê li şanoya navendî ya bajarê Ciudad Realê pêşkêş kir, piştre me li gundekî ji parêzgeha Ciudad Realê jî pêşkêş kir. Bavê min jî di pêşkêkirina yekemîn de amade bû, min rabûna wî ser piyan tev lêxistina çepikan û şabûna wî  li dawiya pêşkêkirina lîstikê bi kêfxweşî pêşwazî kir.

Ezê di van xêzan de bi kurtî behsa rola xwe bikim, di mala ku lisîkvan lê dijîn li gundekî li bakurê Spanyayê çar sal in ku şîn û qehr jî bi wan re dijî. Xesûya Martín, du zarokên wê yên biçûk û bavpîrê wan, xizmetkara malê û Martín di malekê de dijîn. Dayîk herdem behsa mirina keça wê Angélica , jina Martín, di ava çemê de dike, tirsa wê dihêle ku zarokan neşîne dibistanê ji ber ku ji bo ku herin dibistanê divê ser pirê çemê re derbas bibin. Lê ya rast Angélica ne mirî bû, wê piştî daweta xwe bi sê rojan ligel zilamekî reviyabû. Di wê rojê de Martín dabû pey şopa wan, tifing jî li ser milê wî bû, lê ew ji ber ku ji Angélica hez dikir wê hîşt ku bi aşîtî here. Piştî vê bûyerê bi çar salan Martín keçeke di ava çemê de dibîne û tîna malê, piştre dilê vê keçê ku navê wê Adela ye dikeve Martín, Martîn jî heyranê Adela dibe. Li dawiyê Angélica tê malê ji bo ku cihê berê şûnve bidesxîne, lê li wir “Xanima Berbangê” li bendê wê dimîne û wê qanî dike ku êdî cihê xwe li wê malê nemaye. Jina Berbangê ku bi xwe giyanbir e (îzraîl ), wê dibe heya çem û piştre listîk bi ragiahndia gundiyan ku wan laşê Angélica di ava çem de dîtin bi dawî dibe.

Nivîseke têklidar:

Ezmûna min di şano û sînamayê de

Read Full Post »

Şerê rewşenbîrên rojavayê Kurdistanê

Karîkatûrek derbarê gulmeka Mario Vargas Llosa ji Gabierl García Marquéz re

Ev bûne du sal ku  rewşenbîrên rojavayê Kurdistanê  di nivîs û şîroveyên  xwe de beravnaiya şoreşa ku ew dibînin di rêya rast de dikin. Piştî xeleka nû ji buyerên birakujiyê li Amûdê,  ku berê li Efrînê û Kobanî jî  rû dabûn, şerê rewşenbîran dîsa gurr bû, wek mînak jî şerê dawî ya di navbera romannivîs J.D yê ku piştgiriyê dide “Şoreşa Sûrî”  û romannivîs H.Y  yê ku jî berevaniya “Şoreşa Rojavayê Kurdistanê” dike. Di în û şemiya borî de herdû romannivîs bi awakî vekirî  bi rêya Facebbokê  êrîşî hev kirin, ew jî piştî ku  H.Y nivîseke ya J.D  ji erebî wergerand kurdî û di bin sernivîsa “Bê şîrove (nivîsek ya J.D)” li ser dîwarê xwe weşand. Ji ber matmayîna û nebaweriya hin bikarhênerên Facebookê, nemaze yên ji bakurê Kurdistanê, li hember  tûjiya peyvên J.D yên li dijî nûser û medyakarên bi ser  PKKê ve, H.Y neçar ma ku tekez bike ku ew nivîs ya J.D e. Dûre J.D dîsa bi heman wî zimanî tund, bi ser de jî dijûneke maçîst zêde kir,  êrîşî kesayetiya H.Y  kir û wî bi kirîna bawernameya ajotinê û ya zanîngehê tawanbar kir.

Li hember van êrîşan H.Y  wateya navê xwe da aliyekî û sebra xwe wenda kir, wî xwest çend dijûnên amûdkî ji J.D re bibêje lê ew got ku wê bihêle ji bo demeke din û bi zimanê tolhildanê bi J.D veda:

Çi raya we ye ku ez bi amûdkî bersiva vî qeşmerî bidim. Ka em vê bihêlin careke din,…Ez dizanim baş bikirim, tu jî dizanî baş bifroşî. Helal be ji te re, bifroşe. Jixwe dinya ji bo kesên wekî te tenê bazar e. Ez dikirim, lê bi ti awayî ez li dora jina weşangerê xwe nagerim û ji bo jina ti kesî bi rojan naçim li mala wî namînim û …

Ji ber vî şerî gellek şopînerên van herdu romanivîsan xemgîniya xwe anî ziman, Alan Ciwan  hestên xwe di bin nivîsa H.Y wisa anî ziman “Hûn herdû bûn yên ku xwendina kurmancî bi min xweş û geş kirin. Ez xwe diavêjime bextê we ku hûn dev ji vî şerê xwe yê nexweş ya li ser facebookê berdin ku êdî gihiştiya wê radeya ku dilê mirov li hev bikeve li hember van peyamên berberiyê”.

Digel ku herdû romannivîs li Almanyayê nêzîkî hev dijîn, baş e ku heya niha şerê destan di nav wan de rû nedaye, vêya dibêjim ji ber ku di navbera rewşenbîran de şerê destan jî çêdibe, em dûr neçin,  berî sê salan helbestvanek û dengbêjek ji rojavayê Kurdistanê li orta bajarekî Almanyayê li hev xisitibûn. Her wisa di sala 1976an de du stunên wêjeya Amêrîkaya Başûr û xelatgirên Nobelê Gabriel García Marquéz (Gabo) û Mario Vargas Llosa piştî temaşekirina fîlmkî li Meksîkê pêrgî hev hatin û di nav wan de buyerkî nexweş rûda bû, li gorî kesên amade di wê  bûyerê de dema Gabo nêzîkî Llosa bû û xwest ku wî hemêz bikira romannivîsê pêrûyî li şûna hemêzkirinê gulmek dabû romannivîsê kolombî û derdorê çavê wî jî hêşîn kiribû, Llosa ji Gabo re gotibû: Tu çawa wêrekî di xwe de dibînî bo hemêzkirina min piştî  ew tiştê ku te anî serê Patricia li Barcelona! (Patricia navê jina Llosa ye).

Hêviya gellek kesan ew e ku  rewşenbîrên Rojava arîşeyên xwe yên şexsî û îdyolojî bidin aliyekê, ku dev ji vî şerî stewr berdin û roleke çalaktir di aramkirina dengên tund bileyzin. Divê ku bibin alîkar ji bo rawestandina şerê ragihandinê ya di navbera aliyên kurdî de ne ku vî şerî gurr bikin yan jî bê helwest bimînin. Ev şera di navbera rewşenbîran de çanda tundiya peyvan di nav kurdan de jî gurr dike, ev çand  jî bandoreke xerab  li ser yên xwîngerm dike û dihêle ku birakujî ji nû ve zindî bibe.

Nivîseke têkildar:

Ji bo çi nivîskar Jan Dost ji kurdbûna xwe şerm dike?

Read Full Post »

Zarokên Leşker li Kurdistanê

Zarokekî leşker di nav hêzên YPG li taza Şêx Meqsûd li Helebê / ANHA

Rûdaw / Z.A – Têgeha “Zarokên Leşker”  bi  gîştî behsa wan zarokên  ku 18 salî temam nekirine û endamtiya grûpeke çekdar dikin,  yan di hundirê grûpê de yan jî ji derveyî wê bi karên cûrbecûr radibin.

Bikaranîna zarokan ji bo zixemat şer jî binpêkirinke ji Mafê Navnetewî re ye, digel vê yekê li bêhtirî 17 welatan zarok di şer de têne  bikaranîn. Sendoqa Netewên Yekbûyî ji bo Zarokan (UNICEF) texmîn dike ku hejmara wan bighêje heya 300 hezarî. Mixabin li Kurdistanê jî  heya roja îro zarokên leşker di nav rêxstinên çekdar de cih digrin. Derbarê bikaranîna zarokên kurd di şerê çekdarî de agahiyên kêm hatine weşandin.  Rêxstina kurdî  ya herî naskirî bi bikaranîna zarokan di şer de Partiya Karkerên Kurdistanê (PKKê) ye. Li gorî raporeke (2001) ya rêxstinan Zarokên Leşker ya Navnetewî  (Child Soldiers International) dixuye ku PKKê ji sala 1994 dest bi leşkerkirina zarokan bi awakî sîstematîk û bi hejmarekî ber bi zêdebûnê ve kiriye heya ku tugayeke bi navê “Zarokên Şehîd Egît” avakiribû. Li gorî heman raporê “Di 1998an de hatiye ragihandin ku PKKê  di nav refên xwe de  3000 zarok hewandibû, ji %10 ji wan keç bûn, yê herî biçûk jî heft salî bû”. Zarokên Kurd ne tenê ji çar perçeyên Kurdistanê dibûn qurbanên şerê PKKê û artêşa Tirk lê her wiha ji diyaspora kurdî jî. Komîsiyona Bilind  ya Netewên Yekbûyî ji bo Penaberan (UNHCR) di 2001ê de di weşaneke xwe de derbarê leşkerkirina zarokan ragihadibû ku PKKê zarokan ji Swêd, Almanya yan jî Fransayê jî biribûn meydan şer.

Rizgar Aşkan / HPG

Ji bilî reportajên ew rojnamevanên biyanî ku  hevpeyvînan ligel gerîlayên temen biçûk çêdikin û diyar dikin ku ew diyarde leşkerkirina zarokan didome, her wisa di malpera Şehîdên HPGê (Hêza Parastina Gel) mirov heya niha pêrgî bi dehan rûyên pakrewanan tê ku di zarotiya xwe de tevlî  refên HPGê bûne û jiyana xwe di temenekî pirr biçûk de ji dest dane. Yek ji van qurbanan Rizgar Aşkan e yê ku mirina wî berî sê salan li Colemegerê hate ragihandin. Li gorî malpera HPGê Rizgar (Navê Kod: Cudî Faraşîn) di 1991ê ji dayîk bûye, di 2006an de tevlî HPGê bûye û di îlona 2009an de jî jiyana xwe ji dest daye. Her çar wênyên Rizgar ku di malperê de hatine weşandin baş diyar dikin ku çiqas temenê wî biçûk bû dema fêrî bikaranîna sîlehê bû.

Ti zarokek nîne ku bi dilê xwe diçe eniya şer, zarokên kurd ji ber zulma dewletê, hejarî, pirsgirêkên civakî  û propogandya siyasî  diçin eniya mirinê. Di salên nodî de ji ber bandora propogandayê û manîpûlekirinê gellek zarok derbarê pirsa kalsîk: Tu siba mezin bibî tuyê bibî çi?  digotin gerîla. Hin caran jî dixwestin zarokan ji hemêza dayîkên wan bistînin lê her dayîkek bi hêsanî kezeba xwe nedibexşand ji bo şoreşê. Rojnamevanekî spanî ku niha xebatekî dokumenterî amade dike par ligel jineke mêrdînî hevpeyvînek çêkiribû, piştî ku kurekî wê jinê di şer de miribû, endamên PKKê hatin ba wê û jê re gotibûn “bila yê biçûk sîlehê birayê xwe hilde” dayîka ku kurekî wê di zindanê de jî hebû  wiha bersivandibû “Hûn min bikujin, hûn ev xanî bi ser min de hilweşînin, ez û vî zarokê xwe mane”.

Zarokên leşker li Rojavayê Kurdistanê jî

Êdî zarok li ser xaka rojavayê Kurdistanê jî fêrî şer dibin, berî du salan li gund û bajarên rojavayê Kurdistanê zarok beşdarî xwepêşandanan dibûn û sloganên bargiran wek “Bi can bi xwîn em bi te re ne ey serok”  û “Înîtqam” mîna papaxayan dubare dikirin, niha jî mirov dikare dîmên kesên nûciwan û zarokan di nav tugayên YPGê (Yekîneyên Parastina Gel) bibîne, çend wêne û dîmenên ku bi rêya Ajanasa Nûçeyan a Hawarê  û Ronahî tv hatine weşandin vê yekê diyar dikin ku kesên temen biçûk di nav şervanên YPGê de cih digrin. Di dawiya sala 2012an de Gerîb Hiso, endamê desteya rêverbir ya Tev Demê ji ajansa ANFê re gotibû ku ji bo tevlîbûna ciwanan ji hêzên Asayîşê re mercê derbasbûna 18 salî danîne, lê heya niha ev merc ji bo endamtiya YPGê nehatiye danîn?

Keçên temen biçûk di nav refên YPGê de / Facebook

Kesên ku zarokan dixin nav qada şer ji ber kuştina wan berpirsiyar in û divê  ji ber van gunehan bêne darizandin. Hêjayî bibîrxistinê ne ew peyvên nirxdar yên oldarê navdar û xelatgirê Nobela Aşîtiyê Desmond Tutu derbarê bikaranîna zarokan di şer de “Tiştekî bêexlaqî ye ku kesên mezin bixwazin ku zarok li şûna wan di çengan de cih bigrin… Bihane nîne, ti argument nayê pejrandin ji bo çekdarkirina zarokan”.

Read Full Post »